ماجرای مریضخانه ای که با حقوق یک نماینده مجلس ساخته شد

«این مریضخانه وقف است بر فقرا و رعایا و غربا و بیچارگان، لعنت بر کسی که تخلف نماید»؛ این جمله خط اولیه ایده شکل‌گیری مریضخانه‌ای در جنوبی‌ترین نقطه تهرانِ اوایل پهلوی است؛ جایی که ۸۹ سال قبل آیت‌الله سیدرضا فیروزآبادی از عواید چند دوره نمایندگی مجلس شواری ملی با مبلغی معادل حدود ۲۴ هزار تومان اقدام به تاسیس آن کرد.

به گزارش ایسنا، سید رضا فیروزآبادی در سال ۱۲۵۳ شمسی (۱۴۹ سال قبل و در میانه سلطنت ناصرالدین شاه) در قریه فیروزآباد که در ۶ کیلومتری شهر ری قرار داشت به دنیا آمد. او که فرزند دوم خانواده‌ای کم برخوردار بود دوران کودکی را با فقر و تنگدستی گذراند و درحالی که ۸ سال بیشتر نداشت پدرش نیز از دنیا رفت تا همین اتفاق سبب شود که او تکفل خانواده را به عهده گیرد و مخارج خانواده ۵ نفری خود را از طریق سبزی فروشی تامین کند. هرچند که این اتفاق سبب باز ماندن او از درس و علم آموزی نشد و به صورت شبانه ادامه تحصیل داد.

او که در نوجوانی در بین اهالی روستای فیروزآباد به “رضای مسئله‌گو” مشهور بود، تحصیل خود را در علوم دینی و فقه ادامه داد و به همین دلیل مجبور به مهاجرت به شهر تهران شد تا در “مدرسه آصفیه” که در محله بازار و نزدیکی چهارراه بین‌الحرمین بود، ادامه تحصیل دهد. البته که این سطح از علم اندوزی برایش کافی نبود و همین امر سب شد تا با اتمام تحصیلات مقدماتی در تهران برای شروع تحصیل سطوح فقه و اصول راهی نجف شود.

با اتمام تحصیلات خود در نجف به ایران بازگشت و از بدو حضور در ایران جزو حامیان انقلاب مشروطیت شد. به همین سبب و به دنبال اعتقاد خود به همراهی روحانیت و سیاست در دوره سوم مجلس شورای ملی که در سال ۱۲۹۳ شمسی توسط احمدشاه قاجار افتتاح شد به عنوان نماینده منتخب مردم از حوزه انتخابیه شهر ری کار خود را در مجلس شورای ملی آغاز کرد هرچند که عمر این دوره از مجلس به دلیل وقوع جنگ جهانی اول دوام چندانی نداشت و در نهایت پس از حدود ۱۰ ماه به اتمام رسید.

البته اتفاقات جنگ جهانی اول و نیمه کاره تمام شدن دوره سوم مجلس شورای ملی سبب کاهش اشتیاق این روحانی برای نمایندگی مردم نشد و او مجددا در ادوار دیگر مجلس شورای ملی، به عنوان نماینده مردم شهر ری و تهران انتخاب می‌شد و سرانجام دوره چهاردهم مجلس شورای ملی، آخرین دوره‌ای بود که به عنوان نماینده مجلس فعالیت کرد. البته این به معنای کنار رفتن او از عرصه سیاست نبود چنانچه در کودکتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نیز به پشتیبانی از دکتر محمد مصدق پرداخت.

نکته قابل توجه اما در تمام دوره‌هایی که سید رضا فیروزآبادی به عنوان نماینده مجلس شورای ملی انتخاب می‌شد این بود که او در هیچ دوره‌ای حقوق و مزایای خود از مجلس را دریافت نمی‌کرد؛ موضوعی که سرانجام سبب شد تا در دوره هفتم مجلس شورای ملی، «ارباب کیخسرو شاهرخ» که نماینده زرتشتیان و صندوقدار مجلس بود به وی بگوید که اگر قصد دریافت حقوق خود را ندارد آن را به صندوق دولت بازگرداند و همین امر سبب می‌شود که آیت‌الله فیروزآبادی برای نحوه هزینه‌کرد این رقم قابل توجه در جهت کمک به افراد نیازمند فکر کند.

او در نهایت تصمیم می‌گیرد حقوق ادوار مختلف مجلس را برای ساخت یک مریضخانه در شهر ری هزینه کند. به دنبال این تصمیم او مبلغ ۷ هزار تومان از ۲۴هزار تومان حقوق جمع شده دوران وکالتش در مجلس را صرف خرید باغی در جوار امام‌زاده عبدالله شهر ری کرد. این باغ ۵۲ هزار متری که مالک آن انوشیروان سپهبدی سفیر وقت ایران در سوئیس بود، در اوایل دوره پهلوی اول با یک تلگراف از او خریداری شد و کار ساخت و ساز مریضخانه در این باغ بزرگ آغاز شد تا سرانجام با افتتاح آن در سال ۱۳۱۳ به اداره صحیّه وقت واگذار شده و کار مداوای بیماران عمدتا نیازمند در آن آغاز شود.

در همین زمینه ببینید:

“https://www.isna.ir/news/1401122115184/%D9%88%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%88-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%B6%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87-%DA%AF%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%DA%A9%D8%B1%D8%AF”>مریضخانه‌ای که «رضای مسئله‌گو» تاسیس کرد

هرچند که مریضخانه کار خود را با ۲ اتاق شروع کرد اما در ادامه ضمن تربیت پزشکان، توسعه یافت تا در نهایت با حدود ۶۰۰ تخت بستری در زمره یکی از بزرگترین بیمارستان‌های وقت کشور قرار گیرد. هدف تاسیس این بیمارستان مداوای فقرا، ضعفا و افراد نیازمند بود چنانچه از فرزند سید رضا فیروزآبادی نقل است: « تا زمانی که پدرم زنده بود، همه بیماران مجانی معالجه می‌شدند». آیت‌الله فیروزآبادی ۱۲ فرزند داشت که آخرین فرزندش نیز تا زمان حیات به عنوان متولی بیمارستان و عهده‌دار امور مربوطه بود.

این نیت واقف و سازنده مریضخانه حتی بر سردر اصلی این بیمارستان به چشم می‌خورد؛ کتیبه‌ای که این روزها جزو آثار ثبت ملی کشور است و به دستور آیت‌الله سید رضا فیروزآبادی بر آن نوشته شده است: «این مریض‌خانه وقف است بر فقرا و رعایا و غربا و بیچارگان، لعنت بر کسی که تخلف نماید».

موقوفه دیگر آیت‌الله فیروزآبادی نیز مسجدی با همین نام است که کنار بیمارستان قرار دارد، محلی که خود او پس از فوت در سال ۱۳۴۴ در آنجا دفن شد. جایی که افراد مشهور دیگری از جمله یکی از نویسندگان نامی کشور یعنی جلال آل احمد نیز در آن به خاک سپرده شده است.

دکتر علی طیبی رئیس بیمارستان فیروزآبادی در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا،‌ با اشاره به اینکه قریب یک سال است که ریاست بیمارستان فیروآبادی را برعهده گرفته است، گفت: آیت‌الله فیروزآبادی پس از خرید زمین بیمارستان با مبلغی از حقوق ادوار مختلف نمایندگی مجلس شورای ملی، با جذب کمک سایر خیرین اقدام به ساخت بیمارستان می‌کنند. اولین قسمتی از بیمارستان که اقدام به پذیرش بیماران می‌کند منزل شخصی ایشان بوده است که هنوز هم این روزها روبروی ساختمان اصلی بیمارستان به صورت یک ساختمان کلاه فرنگی دیده می‌شود و قرار است با همکاری شهرداری منطقه در جهت احیای آن اقدام کنیم تا به عنوان موزه دانشگاه علوم پزشکی ایران از آن استفاده شود.

وی با اشاره به اینکه مساحت بیمارستان از بدو تاسیس تاکنون تغییری نکرده است، تصریح کرد: مریضخانه فیروزآبادی از سال ۱۳۱۳ با حدود ۳۰ بیمار آغاز به کار می‌کند و در دروه طلایی خود به ۶۶۰ تخت خواب می‌رسد که همین سبب می‌شود جزو بیمارستان‌های طلایی تهران و حتی کشور قرار گیرد. آن زمان انوع بخش‌های داخلی،‌ جراحی پلاستیک، جراحی اعصاب، بخش زنان و زایمان، رادیولوژی، چشم‌پزشکی و… در این مرکز به شکل فعال ارائه خدمت می‌کرده است.

او با اشاره به دوره درخشانی که بیمارستان فیروزآبادی در گذشته طی کرده است، اظهار کرد: با گسترش شهر تهران و به حاشیه رفتن شهر ری کم‌کم بیمارستان از دوره طلایی خود دور می‌شود تا جایی که تقریبا به کمترین فعالیت خود می‌رسد و این درحالی است که مرکز حتی در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ بخش‌های آموزشی فعال هم داشته است و اساتید بزرگی که این روزها فعال هستند در این مرکز آموزش دیده‌اند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، ادامه داد: تا سال ۱۳۹۷ که فرزند آیت‌الله فیروزآبادی در قید حیات بودند، ایشان به عنوان متولی زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی ایران فعالیت می‌کردند و پس از فوت ایشان، امین مجموعه دکتر وحید فیروزآبادی مسئولیت این مجموعه را زیر نظر سازمان اوقاف و دانشگاه علوم پزشکی بر عهده دارند. خوشبختانه بیمارستان ارتباط خوبی با نوادگان ایشان دارد.

وی در پاسخ به سوالی درباره نحوه نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه بر این بیمارستان، بیان کرد: سازمان اوقاف بیشتر در بُعد نظارتی و مسائل قانونی فعال است. با در قید حیات بودن فرزند آخر آیت‌الله فیروزآبادی بیمارستان متولی داشت اما بعد از فوت ایشان یکی از نوادگان، امین اموال موقوفه هستند و ما هم با سازمان اوقاف همکاری می‌کنیم اما شرایط به گونه‌ای نیست که پول خاص و ویژه‌ای از سوی سازمان اوقاف به بیمارستان ما پرداخت شود.

او با اشاره به اینکه بیمارستان فیروزآبادی اموال موقوفه دیگری مانند املاک، باغ‌ها و چند باب مغازه در سایر نقاط دارد، تاکید کرد: ما در صدد احیا آنها هستیم زیرا در گذر زمان از بین رفته است و با کمک اوقاف در صدد رفع مشکلات این موقوفات هستیم تا بیمارستان درآمدهای بیشتری داشته باشد. خیریه فیروزآبادی نیز به ثبت رسیده است و جزو معدود خیریه‌های بیمارستانی ثبت شده در کشور است و ما قصد داریم تا با فعال کردن خیریه بیمارستان، کمک بیشتری جذب کنیم زیرا دغدغه مرحوم فیروزآبادی خدمت رسانی به بیماران و مردم بی‌بضاعت بود و ما هم دوست داریم در این راستا گام برداریم.

وی به نحوه فعالیت بیمارستان در سالهای اخیر اشاره کرد و افزود: در سال ۹۷ بخش جراحی و بستری بیمارستان با ۶۰ تخت در حال فعالیت بود و دیگر ظرفیتی برای اضافه کردن وجود نداشت؛ آن زمان سعی می‌کردیم با مدیریت بیماران مشکلات ظرفیتی را برطرف کنیم. مدتی بعد با تخریب قسمت‌های قدیمی برای ساخت ساختمان‌های جدید اقدام شد تا در نهایت در مردادماه سال ۱۴۰۱ بخش جدید آغاز به کار کرد. البته طرح توسعه بیمارستان همچنان ادامه دارد.

او با اشاره به اینکه تعداد تخت‌های مصوب بیمارستان ۵۴۱ تخت است که اکنون ۲۸۱ تخت فعال است، دلیل فاصله زیاد تعداد تخت فعال تا تعداد تخت مصوب را کمبود نیروی انسانی عنوان کرد و گفت: با رایزنی‌های صورت گرفته در حال رفع این مشکل هستیم اما در بُعد نیروی پزشکی و پرستاری کمبود فاحش داریم و این درحالی است که امکانات، تجهیزات و … فراهم است اما به دلیل کمبود نیرو نتوانستیم به بالاترین حد پتانسیل خود برسیم.

طیبی به اتفاقات خوبی که در یک سال گذشته برای بیمارستان فیروزآبادی رخ داده است اشاره کرد و افزود: کد مرکز ۷۲۴ بیمارستان فعال شد تا بیماران سکته مغزی به ما ارجاع داده شوند. بخش MRI بیمارستان نیز فعال شد و دیگر مشکل اعزام بیمار به سایر مراکز برطرف شد. از ضریب اشغال تخت ۵۰ درصد به ضریب اشغال تخت ۸۰ درصد رسیدیم و این مهم به این دلیل صورت گرفت که اراده‌ای به وجود آمد تا خدمات بهتری در همه ابعاد به بیماران ارائه شود؛ موضوعی که سبب می‌شود تکرار آن گذشته درخشان بیمارستان فیروزآبادی را مجددا در آینده ببینیم.

وی در ادامه تاکید کرد: بخش ERCP (کلانژیوپانکراتوگرافی آندوسکوپی رتروگراد که برای تشخیص و درمان مشکلات کبدی، مجاری صفراوی و همچنین پانکراس استفاده می‌شود) که بخش بسیار مهمی در این منطقه است با کمک خیرین طی سال ۱۴۰۱ آماده راه‌اندازی شد. تا پیش از این در جنوب شهر تهران چنین بخشی وجود نداشت و مجبور به اعزام بیماران به سایر بیمارستان‌ها نظیر بیمارستان حضرت رسول (ص) بودیم. در بخش آنژیوگرافی نیز اقدامات کامل صورت گرفته است و این بخش آماده قرار گرفتن در مزایده است که بتوانیم سانتر پذیرش بیماران قلب و عروق جنوب تهران باشیم.

رئیس بیمارستان فیروزآبادی با اشاره به افزایش ارائه خدمت در این مرکز پس از گسترش بخش‌ها و ساخت ساختمان جدید، اظهار کرد: اعمال جراحی ما از سال ۱۴۰۰ به بعد به سه برابر میزان قبلی رسیده است و این سیر پیشرفت ادامه خواهد یافت چون سعی داریم خدمات بهتری ارائه دهیم.

وی به دیگر خدمت نوین این مرکز اشاره کرد و ادامه داد: از ظرفیت کلینیک ویژه بیمارستان فیروزآبادی استفاده کردیم زیرا در این منطقه جایی نبود که عصرها خدمات دولتی به کسانی ارائه دهد که صبح‌ها سرکار هستند. از مردادماه ۱۴۰۱ کلینیک ویژه بیمارستان راه اندازی شد تا همه روزه از ساعت ۱۴ این بخش با حضور تمام تخصص‌های پزشکی فعال باشد. به این ترتیب با اتخاذ این سیاست ظرفیت پذیرش بیماران، ضریب اشغال تخت و درآمد بیمارستان افزایش یافته است.

او با اشاره به مقاوم‌سازی و تغییر کاربری بخش بلوک زایمان بیمارستان، توضیح داد: در این بخش که دیگر استانداردهای لازم را نداشت کارهای کارشناسی در جهت احیا و مقاوم سازی انجام شد و با توجه به کمبود ICU در منطقه و با توجه به اینکه از ورامین تا جاده قم بیمارستان فیروزآبادی تنها مرکزی است که می‌تواند پذیرش بیماران بدحال را داشته باشد و به تبع آن بیماران زیادی هستند که نیازمند خدمات ICU هستند پس تصمیم به گسترش تخت‌های ویژه گرفتیم.

وی افزود: بر این اساس با کمک دانشگاه علوم پزشکی و فرمانداری شهر ری پروژه ساخت ۱۰۰ تخت ویژه در این بخش را در دستور کار داریم. نقشه برداری و خرید مصالح انجام شده است و ان‌شاءالله پس از تعطیلات نوروز کار آغاز می‌شود و ساختمان بلوک زایمان احیا شده و به این تخت‌ها اختصاص می‌یابد تا احتمالا ۲۵ تخت برای CCU و مابقی برای ICU باشد.