درون مایه ۱۱ سال سخنان رهبری در جمع کارگران تاکید بر فرهنگ کار

P>رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح دوشنبه(۱۹ اردیبهشت) در دیدار جمعی از کارگران، آنان را ستون اصلی خیمه تولید خواندند و با اشاره به سه موضوع اصلیِ «لزوم افزایش فرصت‌های شغلی»، «تنظیم عادلانه رابطه کار و سرمایه» و «تأمین امنیت شغلی» کارگران گفتند: واردات بی‌رویه خنجری به قلب «تولید ملی» و «اشتغال کارگران» است، بنابراین باید به‌صورت جدی از آن جلوگیری شود و در داخل نیز ضمن تولید محصولات با کیفیت، مردم و دستگاه های دولتی مقیّد به خرید تولیدات داخلی باشند.

واکاوی برنامه دیدار و سخنان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با کارگران و مجموعه­‌های تولیدی نشان می‌دهد که این برنامه‌ها به طور معمول در حسینیه امام خمینی انجام می­‌شود اما گاهی ایشان با حضور در محیط کار و تولید، به ارزش و اهمیت این قشرو لزوم سیدگی به مشکلات آن­ها اشاره می­‌کنند؛ از جمله حضور و سخنرانی در اجتماع کارگران کارخانه‌جات تولیدی داروپخش‌ در سال ۱۳۹۱ و حضور و سخنرانی در دیدار با کارگران گروه صنعتی مپنا در سال ۱۳۹۳.

دیدارهای کارگری رهبر معظم انقلاب حتی در دو سال کرونایی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز این قطع نشد و ایشان در سخنرانی تلویزیونی، ارزش و اهمیت کار و مقام کارگر را گوشزد کردند. به لحاظ محتوایی، به طور معمول در این مراسم پیش از سخنان رهبری، گزارش وزیر وقت کار نیز مطرح می­‌شود؛ همچنین با توجه به مناسبت­‌های مذهبی مقارن با روز کارگر، ایشان مفاهیمی مرتبط با معنویت و فرهنگ اسلامی کار را مطرح می­‌کنند. در سال­‌هایی که با برگزاری انتخابات (در خردادماه بعد) تقارن پیدا می‌کند، رهبری ضمن اشاره به اهمیت این رویداد سیاسی، نکاتی را خطاب به کارگران، مجموعه دست­‌اندرکاران و نامزدهای انتخابات متذکر می­‌شوند.  

گذشته از محتواهای متنوعی که مرتبط با تولید، اشتغال، اقتصاد و ربط آنها به موضوع کار و کارگران، ایشان برخی محتواها را سال­‌ها به­ طور مکرر تکرار می­‌کنند که نشان از اهمیت آن­ها دارد؛ در جدول زیر پرتکرارترین محتواهای سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدارهای کارگریِ ۱۱ سال منتهی به اردیبهشت امسال آمده است.

آنچه ما همیشه روی آن تکیه کردیم، تأکید کردیم و از بن دندان معتقدیم که برای کشور، برای فرهنگ عمومی کشور یک ضرورت است، عبارت است از تکریم و احترام‌گذاشتن به کار و کارگر».از جمله اشاره به مناسبت مذهبی روز، اشاره به شعار اقتصادی همان سال و پیوند به کار و تولید، تاکید بر ارزش کار در فرهنگ اسلامی، مقایسه شعارهای نظام­‌های سیاسی شرق و غرب درباره کارگر و نفی آن­ها، تاکید بر وفاداری کارگران به انقلاب و نظام، سفارش به مهارت­‌آموزی کارگران و نقش آموزش­‌های فنی و حرفه‌ای، تاکید بر امنیت شغلی و معیشت­‌افزایی کارگران، تکریم جامعه کارگری، اشاره به ماجرای بوسیدن دست کارگر از سوی پیامبر(ص)، تاکید بر ارزش و اهمیت اصلاح فرهنگ کار، حمایت از کار و کالای ایرانی، توجه دادن همگان به اینکه ابتنای اقتصاد کشور بر کارگر است و … .

در کنار این موارد، رهبر معظم انقلاب بارها به اهمیت روز کارگر و دیدارهای سالانه اشاره کرده‌اند: از جمله در اردیبهشت ۱۳۹۱ که در اجتماع کارگران کارخانه‌جات تولیدی داروپخش‌ گفتند: «هر سال به مناسبت هفته‌ کارگر، کارگران عزیز در حسینیّه پیش ما می‌آمدند؛ آنجا یک دیداری داشتیم، دو کلمه حرف می‌زدیم؛ امسال من آمدم خدمت کارگرها؛ این کارخانه را – شرکت داروپخش – به‌عنوان یک مرکز نمادین انتخاب کردیم. شما کارگران این کارخانه و کارگرانی که از کارخانه‌های دیگر تشریف آوردید، توجّه کنید که من برای ادای احترام، برای ادای تشکّر از کار و کارگر ایرانی، امسال این برنامه را به این شکل درآوردم».

کارگران، ستون فقرات جامعه
یک سال بعد نیز ایشان مهم­ترین ویژگی طبقه کارگر را مایه گذاشتن از جسم و جان خود برای پیشرفت و آسایش کشور دانستند و افزودند: «کارگران ستون فقرات یک جامعه هستند که در صورت نبود و یا ضعف آنها، کشور فلج خواهد شد … اگر قشر کارگر از امید و رفاه و امنیت شغلی برخوردار باشد، حرکت کشور در مسیر پیشرفت سریعتر و آسان تر خواهد شد».

ایشان در سال ۱۳۹۳ تاکید همیشگی خود را بر تکریم کار و کارگر اینگونه بیان کردند: «من دو مطلب را به‌طور کوتاه عرض می‌کنم: یک مطلب در مورد مسائل کار و کارگر [است‌]. آنچه ما همیشه روی آن تکیه کردیم، تأکید کردیم و از بن دندان معتقدیم که برای کشور، برای فرهنگ عمومی کشور یک ضرورت است، عبارت است از تکریم و احترام‌گذاشتن به کار و کارگر».

«اگر ذهن کارگر مشغول باشد که آیا فردا در این کارگاه خواهد بود یا نه، دستش به کار نمی‌رود؛ باید امنیّت شغلی به وجود بیاید؛ این هم راه‌هایی دارد، این هم باز از مسئولیّت‌های مسئولین گوناگون دولتی و مدیران و کارفرمایان و دیگران استاما در سال ۱۳۹۴ ایشان ضمن تکرار اهمیت تکریم کارگران خطاب به مسئولان مواردی را تذکر دادند: «مسئولان توجّه کنند به مسائل مربوط به کارگران، رفع مشکلات محیط­‌های کارگری و جامعه‌ کارگری. مشکلاتی وجود دارد؛ مساله‌ تعویق­‌ها، اخراج­‌ها، مساله‌ معیشت و امثال این­ها؛ این­ها چیزهایی است که در سطح کشور و در میان جامعه‌ کارگری وجود دارد و مشکلات کارگران است. مسئولین همّتشان را بیش از پیش به این مسائل متوجه کنند؛ هدف از این دیدار اینهاست».

در اردیبهشت سال بعد (۱۳۹۵) رهبر معظم انقلاب با اشاره به «مساله‌ امنیّت شغلی کارگر» از تعطیلی کارگاه­‌های تولیدی به عنوان آفت نام بردند و فرمودند: «اگر ذهن کارگر مشغول باشد که آیا فردا در این کارگاه خواهد بود یا نه، دستش به کار نمی‌رود؛ باید امنیّت شغلی به وجود بیاید؛ این هم راه‌هایی دارد، این هم باز از مسئولیّت‌های مسئولین گوناگون دولتی و مدیران و کارفرمایان و دیگران است؛ باید کاری کنند که امنیّت شغلی وجود داشته باشد. تعطیلی کارگاه‌ها جزو آفت‌های بزرگ است؛ جزو مصیبت‌های کارگر، یکی این است که این کارگاه تعطیل بشود».

ستون فقرات اقتصاد و تولید
ایشان در سال ۱۳۹۶ کارگر را «ستون فقرات اقتصاد و تولید» خواندند و افزودند: برای داشتن اقتصاد پیشرفته و مستقل و رونق اقتصادی باید به قشر کارگر اهمیت فراوان داد و اگر بخواهیم جامعه‌ کارگری از امتیازات و حقوق شایسته برخوردار باشد، باید روی تولید ملی تکیه و تأکید کنیم.

تاکید حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «بر برجستگی و هنرمندی نیروی کار ایرانی و حمایت از کالای ایرانی که مانع از بیکاری کارگران خواهد شد»، توصیه به اینکه «رعایت حق نیروی کار، حقوق طبیعی نیروی کار یعنی دستمزد عادلانه، پرداخت منظّم و بدون تأخیر، ثبات اشتغال و …» باید رعایت شود، از دیگر مباحثی است که در سال­‌های بعد مطرح کردند.

در مجموع، پرتکرارترین محتوای سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدارهای مربوط به هفته کارگر «ارزش و اهمیت کار و نیروی کار»، «تکریم کارگر و رعایت حقوق آنهاست» که مسئولان و کارفرمایان را به آن دعوت می­‌کنند.